Een ingezonden brief in de Volkskrant van 29 december. Professor Jan Derksen van de Radboud Universiteit Nijmegen vindt hoorcolleges niet meer van deze tijd. Hij pleit ook voor online studeren, aldus de Volkskrant van 2 januari. ‘De jongeren zijn individualistisch en narcistisch geworden, mede onder invloed van de technologie. Dat is de nieuwe psychologische identiteit van jongeren’, aldus Derksen. Hij vervolgt met een pleidooi om studenten de vrijheid te geven om hun eigen interessen na te jagen. Volgens hem ‘kunnen colleges het internet op, toetsen kunnen online worden afgenomen, en de universiteit moet aansluiten bij de nieuwe wereld waarin jongeren opgroeien’. Nogal wat studenten hebben middels ingezonden brieven gereageerd op deze visie. Hun mening is dat we vooral deze weg niet moeten inslaan.
Om meerdere redenen ben ik het met de studenten eens: Kennis halen van het internet? Zelf zoeken in de digitale rijstebrijberg? Het is wel handig als je daarbij hulp krijgt van een professional die je de weg kan wijzen. Zelfstandig studeren? In de afgelopen twintig jaar hebben we gezien dat veel laat-adolescenten daarmee nog onvoldoende ervaring hebben. Een fors aantal studenten in het hbo en op de universiteit hebben baat bij houvast en structuur. Die is nodig om zelf ervaring op te doen en om adequaat voor leerdoelen en aanpak te kiezen. Een routebeschrijving door de leerstof is zelfs voor jonge twintigers essentieel.
Recent wetenschappelijk onderzoek binnen ons Centrum Brein & Leren naar de neuropsychologische ontwikkeling van laat-adolescenten laat ook zien dat bij deze laat-adolescenten nog veel persoonlijke groei plaatsvindt. Deze gaat gepaard met een vergroting van het zelfinzicht en met een verbetering van de planningsvaardigheden. Ook gaat het om de inschatting van ‘wat is belangrijk en wat niet, en waarom is dat?’. Is die persoonlijke groei in het DNA vastgelegd? Natuurlijk niet; een inspirerende docent is ervoor nodig. En een onderwijsomgeving die de student in staat stelt om waardevolle kennis en inzichten op te doen en ervaring in ‘wat werkt wel en wat werkt niet?’. En tegelijk de persoonlijke groei door te maken die nodig is om in een complexe wereld de goede keuzen te gaan maken. Die cognitieve vaardigheden en leerstrategieën ontwikkelen zich in relatie tot hersennetwerken. Die zijn de biologisch voorwaarden die nodig zijn voor het efficiënt verwerken van informatie.
Student-extensief onderwijs en afschaffen van colleges? Nee, dus. De inspirerende docent is de motor van de talentontwikkeling van de student. En de directe interactie tussen student en docent moet geintensiveerd worden en niet afgebouwd. Het is verheugend dat studenten zelf met hun ingezonden brieven hebben laten weten dat ze deze route prefereren boven de zogenaamde vrijheid van het zelf allemaal uitzoeken.