Biografie van Jelle Jolles, emeritus hoogleraar Neuropsychologie

De grote lijn

Ik ben hoogleraar Neuropsychologie e.m. aan de Vrije Universiteit Amsterdam en de Universiteit Maastricht. Sinds mijn emeritaat in 2018 werk ik vanuit de Adviespraktijk NeuroPsy te Amsterdam en heb een honoraire aanstelling bij de VU. Als Klinisch Neuropsycholoog en Gezondheidszorgpsycholoog was ik vele jaren actief op het domein van leren en geheugen, hersenstoornissen en levenlang leren. Daarbij was ik initiator en mede-verantwoordelijk voor de Geheugenpoli en de Leerpoli voor kinderen te Maastricht en oprichter van het Centrum Brein & Leren. Tevens begeleidde ik 81 promovendi tot een wetenschappelijke promotie.

Huidige actitiviteiten: Leren, onderwijs, opvoeding en ontplooiing

Ik richt me momenteel vooral op kinderen, tieners en bijna-volwassenen en hun ontplooiing. Daarbij pleit ik voor een actieve dialoog tussen wetenschappers en praktijkprofessionals. Mijn stelling is dat onderwijs en opvoeding kunnen profiteren van inzichten die de laatste jaren zijn verkregen binnen de neuropsychologie en andere wetenschappen op gebied van hersenen, cognitie en gedrag, … maar óók dat wetenschappers kunnen leren van praktijkprofessionals. Ik adviseer scholen en scholenkoepels, sportorganisaties, instellingen voor hoger onderwijs, overheden en het bedrijfsleven en geef lezingen, workshops en masterclasses. Centraal thema daarin is ‘de kennis en inzichten over leren, ontwikkeling & ontplooiing en het brein’ en ‘handvatten voor de praktijk. LinkedIn gebruik ik voor kennisdisseminatie en ‘de dialoog’ met de praktijk; ik heb hier meer dan 30.000 volgers en ruim 2600 connecties.

Kernbegrippen

1. Leren, geheugen, informatieverwerking, taal en denken, verbeelden, verwoorden.
2. Steun, sturing & inspiratie, motivatie, feedback, leer- en leefomgeving.
3. Brein, hersennetwerken en -rijping, plasticiteit, executieve functies.
4. Respect, welbevinden, hinder & bezorgdheid, kansen & mogelijkheden, coping.
5. Spraakverwarring, nature-nurture, risico- en beschermende factoren.

Boeken, lezingen en publicaties

In vervolg op mijn wetenschappelijke werk (ruim 600 engelstalige publicaties) publiceer ik veel in nederlandstalige publieksbladen en vakbladen en plaats blogposts op sociale media, (met name LinkedIn). In 2010 verscheen mijn boek ‘Ellis en het verbreinen’ en in 2016 ‘Het tienerbrein: Over de adolescent tussen biologie en omgeving’. Mijn recente boek ‘Leer je kind kennen. Over ontplooiing, leren, denken en het brein’ is gepubliceerd in 2020. Deze twee boeken zijn bestsellers. Mijn CV geeft een volledig overzicht van mijn output per rubriek (wetenschappelijk, toegepast, media, lezingen e.a.). Een groot deel van de artikelen over de laatste vijftien jaar is vrij ter download vanaf mijn website of dit CV via een hyperlink.

Opleiding en achtergrond

Ik ben opgeleid in twee richtingen: in de gedragswetenschappen en in de hersenwetenschappen. Ik heb een doctoraal psychologie/neuropsychologie en een doctoraal neurochemie/neurobiologie. Daarna ben ik gepromoveerd op het dwarsverband ‘hersenen & gedrag’. Sinds 1982 was ik werkzaam op het grensvlak van de wetenschap en toepassing in de praktijk. Vele jaren was ik geregistreerd Gezondheidszorgpsycholoog BIG (GZ-psycholoog) en Klinisch Neuropsycholoog BIG (Register Beroepen Individuele Gezondheidszorg). Heden ben ik niet praktiserend (‘n.p.’).

Hersenletsel, hersenstoornissen, cognitieve veroudering en dementie

Als wetenschapper en praktijkprofessional werkte ik vanaf 1980 in de gezondheidszorg voor patiënten met hersenletsel of een hersenstoornis, en voor ouderen met geheugen- of andere cognitieve problemen. Veel toepassingsgericht onderzoek heb ik met mijn team verricht naar licht traumatisch hersenletsel (‘hersenschudding’) en naar geheugenproblematiek bij ouder worden en dementie. Vanaf 1995 richtte ik me met mijn team ook op kinderen en jeugdigen met functiestoornissen, zoals leerproblemen en ADHD, en op het brede gebied van onderwijs, opvoeding en ontplooiing. Daarin hebben de hogere psychologische functies – vaak ‘executieve functies’ genoemd – een belangrijke plek

 

Organisatie, bestuur en management

Vanaf 1980 heb ik veel functies en taken bekleed in wetenschappelijke organisaties, in vakverenigingen en in de gezondheidszorg. Aan de Universiteit Maastricht was ik initiator en eerste directeur van het Instituut Hersenen & Gedrag (heden: MHENS); aan de VU was ik oprichter en eerste wetenschappelijk directeur van het onderzoeksinstituut LEARN!. Van 1982 tot 1987 was ik voorzitter van de Vereniging voor Neuropsychologie, en van 2004 tot 2006 voorzitter van de landelijke stuurgroep ‘Hersenen en leren’ van NWO en het ministerie van OCW. Tussen 2010 en 2017 was ik landelijk coördinator van het ontwikkelingsprogramma ‘Leren’ onder de koepel van het Nationaal Initiatief Hersenen en cognitie (NIHC) van NWO in samenwerking met OCW.