Deze week heeft het onafhankelijke adviesorgaan van de regering en het parlement, de ROB, een advies uitgebracht om de kiesgerechtigde leeftijd te verlagen van 18 naar 16 jaar. Met als doel de politieke betrokkenheid van jongeren te verhogen. NPO radio1 vroeg mij in een podcast (De Dag, 26 juni) om een reactie op dit advies, bezien vanuit de neuropsychologische kennis en inzichten over de ontwikkeling van tieners. Want: hoe weloverwogen is je stem als je 16 bent? Er zijn vijf kernredenen om de leeftijd NIET te verlagen, hieronder weergegeven. De volledige toelichting is hier te lezen.
Vijf kernredenen om de kiesgerechtigde leeftijd NIET te verlagen
- Tieners hebben recht op kennis en ervaringen, die nodig zijn voor de ontplooiing. Het tienerbrein is echter nog niet klaar: de overgrote meerderheid van de tieners is nog ‘werk in uitvoering’. En de ontwikkeling van het brein gaat door tot ruim na het 25e jaar.
- Midden-adolescenten ontwikkelen zich nog in neuropsychologische vaardigheden, in oordelen, kiezen & beslissen. En in denken & redeneren. Hun keuze- en besluitvormingsprocessen ‘rijpen’ nog door ervaringen en door feedback uit de omgeving.
- De 18-jarige is een stuk verder in de ontwikkeling dan de 16-jarige, door kennis en ervaringen opgedaan op school, maar juist ook erbuiten. Deze kennis en ervaringen zijn nodig voor maken van weloverwogen keuzen. Daarin gaat het om het afwegen van argumenten voor en tegen, maar ook om het in-leven in de intenties van anderen.
- De meerderheid van de tieners ontwikkelt nog een beter zelfinzicht. Velen weten nog onvoldoende wat-ze-NIET-weten. Dat geeft een grotere kans op impulsieve keuzen en beslissingen, bijvoorbeeld door alleen de mening van anderen (vriendjes/vriendinnetjes) te volgen. Dat geeft niet; daarom zijn ze nog werk in uitvoering. Maar bied ze wel de mogelijkheid om nog meer ervaringen en kennis op te doen om weloverwogen keuzes te kunnen maken.
- Het feit dat er ook jongeren van 16 zijn die al wél veel kennis en ervaring hebben opgedaan, die al heel goed ‘uitgerijpt’ zijn en ‘die veel verstandiger zijn dan behoorlijk wat volwassenen’ doet niet af aan het feit dat dit voor veel van hun leeftijdsgenoten níet geldt.
Samenvattend: de grote meerderheid van 16- en 17-jarigen zit nog middenin het proces van persoonlijke groei en ontplooiing. De samenleving moet hen de gelegenheid geven om alle mogelijke kennis en ervaringen op te doen en inzicht te krijgen die nodig is voor hun bijdrage aan de samenleving-van-straks. Ouders en onderwijsinstellingen doen dat door het geven van steun, van sturing en inspiratie. Tot die tijd is de kiesgerechtigde leeftijd van 18 jaar dus een prima leeftijd.
Bronnen
- Jelle Jolles (2017). Het tienerbrein. Over de adolescent tussen biologie en omgeving.Amsterdam University Press. ISBN 9789462987470.
- Jolles, J. en Meijer, R. (2019, 27 juni). Hoe weloverwogen is je stem als je 16 bent? Blog geraadpleegd op: http://www.jellejolles.nl/hoe-weloverwogen-is-je-stem-als-je-16-bent/
- NPO radio1, Podcast De Dag (2019, 26 juni). Hoe weloverwogen is je stem als je 16 bent? Geraadpleegd op https://www.nporadio1.nl/politiek/17284-podcast-de-dag
- Van der Leij, L. (2019, 11 juli). Ruim baan voor de jonge kiezer. Het Financieele Dagblad. Geraadpleegd op http://static.jellejolles.nl/190711FinancDagbladVanDerLeij.pdf (toegevoegd op 12 juli 2019)