Bij het leren lezen gaat het niet alleen om de leesvaardigheid. Ook de leesmotivatie en het plezier in lezen zijn erg belangrijk. Hetzelfde geldt voor de indruk die de leerkracht heeft van de leerling. In het augustusnummer van Reading Psychology verscheen ons artikel ‘Teacher perceptions affect boys’ and girls’ reading motivation differently’. De leerkracht kan wat doen aan die leesmotivatie van de leerling.
Boerma, I.E., Mol, S.E. & Jolles, J. (2015). Teacher perceptions affect boys’ and girls’ reading motivation differently. Reading Psychology, 33, 1-23 (pp 1521-0685 online). Het artikel is te vinden op: http://www.tandfonline.com/loi/urpy20 of download hier de abstract tekst
Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met: Inouk Boerma: i.e.boerma@vu.nl
(Inouk Boerma, Suzanne Mol & Jelle Jolles, 21 aug 2015). Het beeld dat de leerkracht heeft van de leerling kan een belangrijke invloed hebben op diens motivatie. In dit onderzoek gaat het om de leesvaardigheid en de leesmotivatie van basisschoolleerlingen (groep 7 en 8). De indruk die de leerkracht heeft van de leerling blijkt invloed te hebben op de leesmotivatie van meisjes, maar niet van jongens. Dit onderzoek benadrukt het belang van de ‘motiverende en inspirerende’ rol van de leerkracht.
Dat leerkrachtpercepties een belangrijke invloed kunnen hebben op schools presteren van kinderen is bekend. Het beroemdste voorbeeld is misschien wel de Pygmalionstudie van Rosenthal en Jacobson uit 1968. Dat onderzoek toonde aan dat kinderen van wie de leerkracht dacht dat zij intelligenter waren, later ook daadwerkelijk hoger scoorden op een IQ-test. Leerkrachtpercepties kunnen echter ook de motivatie van kinderen beïnvloeden: ten positieve en ten negatieve.
In het huidige onderzoek van het Centrum Brein & Leren is gekeken naar de rol van leerkrachtpercepties bij de leesmotivatie van 160 jongens en meisjes uit groep 7 en 8 van de basisschool. We hebben leerkrachten gevraagd om de leesvaardigheid van deze kinderen te beoordelen. Daarnaast hebben we verschillende aspecten van de leesmotivatie van kinderen bekeken, namelijk de leesattitude, het zelfconcept en de leeswaardering. Uit de resultaten bleek dat er een relatie was tussen leerkrachtpercepties en leesmotivatie, maar alleen voor meisjes. Voor de leesmotivatie van jongens maakte het niet uit wat de leerkracht van hun leescapaciteiten vond.
Het onderzoek laat zien hoe belangrijk het is dat leerkrachten hoge verwachtingen hebben. Met name meisjes blijken gevoelig te zijn voor leerkrachtpercepties. Meisjes lopen meer dan jongens het risico dat ze hun motivatie om te lezen verliezen als zij ervaren dat hun leerkracht hen als een zwakke lezer beschouwt. Leerkrachten die hun leerlingen aanmoedigen om moeilijke boeken te kiezen en die het vertrouwen uitspreken dat zij deze boeken kunnen lezen, zullen de leesmotivatie van hun leerlingen op een positieve manier kunnen beïnvloeden.