Een kernbevinding uit de wetenschap is dat de omgeving essentieel is voor een goede hersenrijping. Nieuwe ervaringen zorgen ervoor dat hersennetwerken zich vormen en weer worden omgelegd als dat nodig is. Zintuiglijke en emotionele ervaringen, dingen die je leuk vindt of juist niet, gebeurtenissen in je vriendennetwerk; het is allemaal input voor de hersenen. Die input is nodig voor de ontwikkeling en uitgroei van het brein en daarmee voor ontplooiing van de persoon. Onlangs sprak ik hierover met Mariska van Sprundel van NEMO Kennislink, wat resulteerde in een interview op hun site.
Het recht op een brede ontplooiing
De wetenschap heeft veel kennis verzameld over de hersenontwikkeling van kinderen, maar in de praktijk zie je daar nog niet veel van terug. De persoonlijke groei van leerlingen wordt door de omgeving – oftewel ouders en leraren – niet altijd ten volle gestimuleerd. En dat is zonde, want de tienertijd is cruciaal voor je hele verdere leven. 
Jongeren zijn nog ‘werk in uitvoering’. Ze hebben recht op steun, sturing en inspiratie. Mijns inziens is het de taak van volwassenen om de jeugdige in staat te stellen om ervaringen op te doen. En jongeren moeten doorkrijgen dat ze het recht hebben op de inspiratie die nodig is voor een brede ontplooiing, en dat recht vervolgens opeisen. Een tiener mag zich best opstellen als iemand die denkt dat hij de volgende minister-president wordt. Laat hem wel weten dat hij nog werk in uitvoering is en dat kennis, steun en sturing daarvoor nodig zijn.
Positieve draai
Een attitude-verandering is nodig: onze houding tegenover tieners mag best wat veranderen. We zijn allemaal tiener geweest. Hebben allemaal onzeker in de wereld gestaan met vragen over wat er van ons verwacht wordt. We moeten niet zo denigrerend doen, maar een tolerantere positie innemen. Het mag ook wel wat respectvoller. Vrijer met ze omgaan en ze vooral actief ondersteunen om hun ontplooiing te bevorderen. De tienertijd kan lastig zijn, maar laten we het positiever bekijken: het is ook een periode van kansen & mogelijkheden!
Bronnen
- Jelle Jolles (2016, 2017).Het tienerbrein. Amsterdam University Press. ISBN 9789462987470.
- Mariska van Sprundel (2018). ‘Laat jongeren zich zo breed mogelijk ontwikkelen’. Interview met neuropsycholoog Jelle Jolles, op 28 juni 2018 gepubliceerd als blog op de website van NEMO kennislink.