“Stop met dat beeld van die storende, luie puber die zo lastig is; die niet naar je luistert”
Zo luidt de kop boven een lang artikel in het Parool van 9 december. Beschreven wordt hoe we onze attitude zouden moeten veranderen; kijken naar de tieners als ‘werk in uitvoering’ en herkennen dat ze nog weinig kennis en ervaringen hebben, en struikelend hun eigen weg proberen te zoeken. Inspireer ze, wijs routes, en geef – subtiel – leiding. Het artikel van Vera Spaans is gebaseerd op een interview dat zij met mij had.
Link naar het pdf van het artikel (vrij ter download): 231212ParoolSpaansPdfDef
Link naar het artikel op online Parool: http://tinyurl.com/2jw5j2md
Een aantal kernstatements:
De tiener
– Zoals alle Nederlanders chef Nederlands elftal zijn, denken we ook alles te weten over tieners
– Zeg niet ‘puber’ – tenzij je wilt plagen en teruggeplaagd wilt worden – maar gebruik het neutralere woord ‘tiener’ of ‘adolescent’. Leg de nadruk op kansen & mogelijkheden en niet op kommer en kwel.
– Het sociale brein van de tiener heeft enorme behoefte dingen te ondernemen die nieuw, spannend en chill zijn en waarvan ze zich niet realiseren dat die ook gevaarlijk kunnen zijn
– Dat de prefrontale schors van de tiener niet ‘af’ is, is een simplificatie. Jongeren doen stomme dingen als ze niet voldoende kennis en ervaringen hebben opgedaan om de consequenties te overzien of intenties van anderen te begrijpen.
– Aanpak: schep de voorwaarden voor een ‘brede’ ontwikkeling; het brein is hongerig en ontwikkelt zich dankzij kennis, ervaringen, belevenissen.
School
– Ik gun iedereen de leraren die ik trof op mijn middelbare school; ze hadden respect voor mijn nieuwsgierigheid en hadden vertrouwen in ‘er is ontwikkeling’.
– Geef op school aandacht aan kennis en aan de ontwikkeling van de schoolse vaardigheden. Maar zorg ook voor de persoonlijke ontwikkeling, voor persoonlijke groei. En stimuleer nieuwsgierigheid en verbeelding zodat de ogen en oren opengaan. De cognitieve ontwikkeling lift mee met de sociaal-emotionele en de persoonlijke ontwikkeling.
– Een telefoonverbod op school? Doen. De telefoon legt een groot deel van je werkgeheugen lam. Veel jongeren kunnen daar geen weerstand bieden (overigens, net als behoorlijk wat volwassen).
De ouder
– Brainstorm met je kind, laat het zien dat je niet jouw keuze wilt opdringen, want een ‘beste keuze’ is er niet.
– In gesprek met je tiener over diens rommelkamer? Houd het respectvol en straal vertrouwen uit; wees voorzichtig met sturen en realiseer je dat die kamer een onderdeel is van de identiteit die je kind met heel veel moeite probeert te ontwikkelen.
– Práát met je kind; onderhandel – in respect – en zoek naar het compromis. Jouw ‘macht’ ligt in de kennis die je hebt en je verbale vaardigheden. Je kunt je kind leren hoe de wereld eruitziet; dát is een mooie taak.
– Je 15-jarige heeft nog tien jaar te gaan, waarin hij of zij veel kennis en ervaringen kan opdoen. Als je je dat realiseert, kan dat enorm veel rust geven. Jou én je kind.