Voor de Ommekeer TV
In een recent interview door Ad Verbrugge – filosoof en voorzitter van de vereniging Beter Onderwijs Nederland (BON) – voor Voor de Ommekeer TV bespreken we de invloed van de omgeving op de ontwikkeling en opvoeding van jeugdigen. Uit wetenschappelijke inzichten en kennis over ‘hersenen & gedrag’ blijkt namelijk hoe belangrijk deze omgeving is. Genetische factoren bepalen hoe ons lichaam en onze hersenen zich ontwikkelen. Maar de omgeving (opvoeder, leraar/docent, coach) bepaalt in welke richting en hoever het brein (en de persoon) zich ontwikkelt binnen de genetisch bepaalde grenzen.
“Context shapes the brain”
Vandaar het grote belang van de prikkels waaraan mensen worden blootgesteld: zintuiglijke prikkels maar ook cognitieve en sociale. Door ervaringen op te doen worden de verschillende hersengebieden verbonden met elkaar en ontstaan netwerken. Deze zijn essentieel voor leren en denken en voor sociaal gedrag en ‘begrijpen van de ander’. Ook zintuiglijkheid speelt hierin een rol. Zo leidt het lezen van een fysiek boek tot het beter onthouden van de inhoud dan wanneer van een scherm gelezen wordt. Het lezen van een boek dat-je-vast-kunt-houden zorgt dat meer zintuigen geprikkeld worden en een groter deel van de hersenen gebruikt. Door bijvoorbeeld te bladeren en ezelsoortjes aan te brengen onthouden de hersenen beter wat waar staat. In het interview komen handvatten aan bod wat dit nu voor de praktijk betekent. Lees meer >>
Gespreksonderwerpen uit het interview
(klik op het tijdstip om het onderwerp direct te bekijken)
00:25 Wat leren de neurowetenschappen ons
05:03 Praktische kennis grijpt vooruit op theorie
08:18 Door ervaring verbinden hersengebieden en ontstaan netwerken
12:25 “Leren uit fysiek boek gaat beter dan uit digitaal boek”
15:40 Jongens en meisjes hebben dezelfde potentie
18:43 Zintuiglijk schrale omgevingen kunnen bij kinderen achterstanden veroorzaken
21:43 Kunnen leraren of opvoeders vervangen worden door computers?
25:27 Door te oefenen slijten netwerken in de hersenen in
29:18 Emotionele steun helpt ontwikkeling kinderen
31:45 Geef kinderen vrijheid vanuit geborgenheid
35:20 Door digitaliseren leren kinderen niet alleen maar verleren ze ook
41:40 De ontwikkeling van het zelfbewustzijn is te sturen vanaf de vroege kindertijd
Of bekijk het volledige interview (45 min.):
Bronnen
- Jelle Jolles (2017). Het tienerbrein. Over de adolescent tussen biologie en omgeving. Amsterdam University Press. ISBN 9789462987470
- Verbrugge, A. (2019). Jelle Jolles: Rijke en stimulerende context essentieel voor ontplooiing kinderen. Ad Verbrugge in gesprek met Jelle Jolles. Voor de Ommekeer TV: https://www.youtube.com/watch?v=CCo_VNAX5-Q. Korte introductie op http://static.jellejolles.nl/190305VerbruggeOmmekeerTienerbrein.pdf