In de opvoedrubriek van het NRC wordt tweewekelijks antwoord gegeven op vragen van ouders, vanuit de kennis en inzichten uit de neuropsychologie en aanverwante disciplines. Deze week vraagt een vader zich af hoe hij zijn dochter kan leren om vaker ergens op tijd aanwezig te zijn. De volledige vraag en inzichten door dr. Bas Levering en mijzelf zijn opgetekend door Annemiek Leclaire en het artikel is hier te lezen. Hieronder volgt een uitgebreider inzicht.
De opvoedvraag in het kort
Vader: „Mijn dochter van 14 komt zeer vaak te laat op school, wel 2 tot 3 keer per week. Ze moet zich dan als straf een half uur eerder melden, dan komt ze ook meestal te laat. Van school hebben we inmiddels een waarschuwing gekregen dat het zo echt niet langer kan. Ze lijkt geen tijdsbesef te hebben. Soms staat ze een half uur onder de douche terwijl er geen tijd voor is. Ze moet uiterlijk om acht uur de deur uit, maar dan moet er ineens nog van alles gebeuren, als ik er wat van zeg krijgen we strijd.”
Inzicht
Samen aan de slag
Vader en dochter hebben er veel aan als ze leren herkennen dat het om tijdsmanagement gaat. Dat is een vaardigheid en die is te leren. Laat uw dochter een schema maken van ‘wat er nodig is om op tijd op school of een andere afspraak te komen’ en laat haar concrete tijden aan dat schema koppelen. Ze kan hiermee pas aan de slag zodra ze echt voelt wat het betekent voor anderen als iemand steeds te laat komt. Een tiener heeft namelijk nog geheel geen zicht op de consequenties van het te laat komen. Daardoor lijkt het uw dochter ook niet te interesseren.
Afspraken en consequenties
Essentieel hier is dat dochter de negatieve gevolgen van het te laat komen zelf moet gaan ervaren. Vader kan zoeken naar een activiteit of gebeurtenis waarbij het voor haar wél belangrijk is om op tijd te komen: een feestje waar ze naar toe gebracht wordt door vader? De film? Maak een afspraak met haar: de volgende keer te laat op school betekent een af te spreken hoeveelheid tijd (bijvoorbeeld een kwartier) te laat naar die gezellige bijeenkomst. Om het nog sterker te maken kan worden afgesproken dat ze eenzelfde hoeveelheid tijd eerder wordt opgehaald. Belangrijk is dat je dochter hier inziet dat het niet zomaar een flauwe straf is die je uitdeelt, maar dat het erom gaat dat ze leert ervaren wat het is om te laat te komen: dat andere mensen (bijvoorbeeld haar vriendinnen) er last van hebben.
Praat erover
Laat je dochter weten dat het op zich begrijpelijk is dat ze niet ziet wat het belang is van op tijd komen. Omdat ‘school’ voor haar nog helemaal niet belangrijk is. Maar ga in gesprek over ‘wat zou er wel belangrijk kunnen zijn’ en ‘waar doen we het allemaal voor’. En nogmaals: ‘wat zijn negatieve consequenties van het te laat komen en voor wie’. Het gegeven dat andere leerlingen last hebben van het feit dat je zo vaak te laat bent bijvoorbeeld (ze worden afgeleid terwijl zij al met de les bezig zijn).
Bronnen
Leclaire, A. (2018). Mijn dochter komt steeds te laat, NRC, Opvoedrubriek 8 maart, p.16
Jelle Jolles (2016, 2017). Het tienerbrein. Amsterdam University Press. ISBN 9789462987470