Lezing: ‘Steun, sturing en inspiratie zijn essentieel voor de ontplooiing.’
Samenvatting. Het doel van de lange periode tussen geboorte en volwassenheid is om veel ervaringen op te doen, nieuwe kennis te verwerven en om te leren van die kennis en ervaringen. Kind en tiener zijn werk in uitvoering. De persoon ontwikkelt zich en het brein komt tot rijping. Gezin, buurt, school en leraar zijn bepalend voor die ontwikkeling. Maar ook het brein is essentieel: recentelijk is gebleken dat de hersenen nog doorrijpen tot ver na het 20e jaar. De ouder en de leraar zijn daarvoor nodig. Zij vormen samen de motor van de talentontwikkeling en zorgen dat de jongere de kennis en ervaringen kan opdoen die nodig zijn voor de hersenrijping én de persoonlijke groei.
Leraar en ouders zorgen voor steun, sturing en inspiratie. Daartoe verschaffen ze de rijke omgeving die nodig is voor persoonlijke groei. Ze zorgen ervoor dat ‘de stoplichten van de ontplooiing op groen worden gezet’. In geval van oranje of zelfs rode stoplichten is sprake van een schrale leer- en leeromgeving. In dat geval is er meer kans op ontwikkelingsvertraging, leerproblemen en gedragsproblemen rond ADHD, autisme en verwante condities. Toch wijst recent onderzoek naar de neuropsychologische ontwikkeling erop dat ADHD minder vaak voorkomt dan wel eens wordt gerapporteerd. Hetzelfde geldt voor ernstige problematiek op gebied van lezen en rekenen. Hier is winst te behalen op gebied van de diagnostiek, maar ook op gebied van de begeleiding, training en stimulans van de betreffende kinderen en tieners.
In de voordracht wordt hierop ingegaan, waarbij een pleidooi wordt gegeven voor het actief stimuleren van de ontwikkeling van de executieve functies, in het bijzonder het zelfinzicht, zelfregulatie, impulscontrole en empathie. Deze leiden effectief tot persoonlijke groei; die heeft grote impact voor zowel schools presteren als voor sociaal functioneren. Daarmee worden in de voordracht handvatten gegeven voor de samenwerking tussen onderwijs, ouders en jeugdhulp.
Kerninformatie. Jelle Jolles is universiteitshoogleraar neuropsychologie aan de VU in Amsterdam en leidt het Centrum Brein & Leren. Hij pleit voor een actieve dialoog tussen wetenschap en samenleving met als doel het verbeteren van de ontplooiingsmogelijkheden van jeugdigen. Hij is ook auteur van de bestseller ‘Het tienerbrein’ dat eind 2016 is uitgekomen en dat veel in onderwijs en opvoeding wordt gebruikt. Nadere info: www.jellejolles.nl.
Doelgroepen: onderwijs, ouders en jeugdhulp.